RTX ,GTX ,XT و RX و... در نام گذاری کارت گرافیک ها به چه معنا می باشند؟

از آنجایی که نام‌گذاری کارت‌های گرافیکی کمی پیچیده می‌باشد، می‌توان گفت تقریبا تمامی افراد در حفظ و یا درک آن به مشکل برمیخورند، اما احتمالا اگر دلایل نامگذاری این کارتها را بدانید؛ بطور مثال بدانید RTX و یا Ti که در مدل کارت گرافیک آمده اند نشان از چی دارند، احتمالا براحتی می توانید هم نام کارتها را به خاطر بسپارید و هم براحتی در جست و جو و پیدا کردن کارت گرافیک مد نظر خود موفق شوید؛ ریرا معمولا افراد در نام‌گذاری کارت گرافیک، به خصوص هنگامی که قصد خرید و ارتقا کارت گرافیگ دارند، به مشکل برمی‌خورند. 

ما در این مقاله به شما به طور کامل درمورد نام‌گذاری کارت گرافیک و هرگونه اطلاعاتی که می‌توان با نام یک کارت گرافیک بدست آورد، توضیح می‌دهیم. برای مثال کارت گرافیک مربوط به کدام شرکت و کدام سری شرکت می‌باشد و درمورد قابلیت‌های آن می‌توانید اطلاعات مختصری بدست آورید. در ابتدا برای کسانی که خیلی با کارت گرافیک و کاربرد آن آشنا نیستند توضیح مختصری می‌دهیم.(برای خواندن مقاله "راهنمای جامع خرید کارت گرافیک" اینجا کلیک کنید)

کارت گرافیک چیست؟

اگر بخواهیم توضیح مختصری از کارت گرافیک دهیم، باید ذکر شود که کارت گرافیک قطعه سخت‌افزاری است که وظیفه  آن تولید( رندر کردن) تصویر برای مانیتور می‌باشد این کار را با تبدیل داده یا اطلاعات گرافیکی دیجیتالی به اطلاعات گرافیکی آنالوگ را به دستگاه هایی نظیر مانیتور کامپیوتر ، تلویزیون و ... انجام می‌دهد.

و اما GPU چیست؟! کارت گرافیک دارای پردازنده اختصاصی می‌باشد تا کارهای مربوط به پردازش اطلاعات گرافیکی را انجام دهد و تا حدی از بار مسئولیت پردازنده اصلی(CPU) می‌کاهد. این پردازنده به Graphics   Processing Unit  یا به اختصار GPU معروف است. بنابراین GPU هسته اصلی یک کارت گرافیک می باشد.

تولید کنندگان عمده کارت گرافیک و GPU

شرکت انویدیا و AMD در حال حاضر بزرگترین تولید کننده های کارت گرافیک کامپیوتر و لپ تاپ و ... می‌باشند. در این مقاله قصد داریم توضیح دهیم که هر دو سازنده هنگام نام‌گذاری محصولات خود از چه الگویی پیروی می‌کنند، چرا این کار را به این شکل انجام می‌دهند و چگونه فقط با دانستن نام یک کارت‌ گرافیک خود می‌توانید کارت گرافیک مورد نظر خود را بهتر بشناسید.

 مطالعه مقاله "مقایسه جامع AMD و انویدیا" 

نام گذاری کارت گرافیک انویدیا: GTX و RTX و GeForce به چه معنا هستند؟

GeForce

GeForce یک زیربرند یا اصطلاحا ساب برند از انویدیا می باشد. می‌توان گفت کارت گرافیک سری Geforce یکی از  پرفروش‌ترین و پرطرفدارترین چیپ‌ست‌های گرافیکی شرکت انویدیا می‌باشد.

GeForce بنابراین نام تجاری واحد پردازش گرافیکی (GPU) بوده که از سری GeForce 30 ، هفده رده طراحی وجود دارد. اولین پردازنده های گرافیکی، GeForceهای مجزایی بودند که برای برد های گرافیکی  add-on طراحی شده بودند و برای بازار بازی های کامپیوتری خاصی طراحی شده بودند و بعدها تنوع خط تولید همه سطوح بازار گرافیکی را پوشش داد.

 Geforce، مخصوص گیمینگ می‌باشد و اغلبِ گیمرها از این کارت گرافیک‌ها استفاده می‌کنند. البته باید اشاره شود که کاربران عادی کامپیوترها تا کاربران حرفه‌ای که نیازمند کارت گرافیکی پرقدرت برای اجرای برنامه‌ها یا بازی‌های سنگین هستند از این نسل کارت گرافیک‌های انویدیا می‌توانند بهره ببرند.

کارت گرافیک GTX

عبارت GTX مخفف عبارت Giga Texel Shader eXtreme می‌باشد. گیمرهایی که به دنبال GPU برای بازی‌های نیمه مدرن هستند، می‌توانند کارت GTX را انتخاب کنند. توجه داشته باشید که کارت‌های GTX انویدیا که قبلا به کارت‌های خانگی و گیمینگ انویدیا اختصاص داشتند، در حال حاضر بیان‌گر نسلی از کارت گرافیک‌های استانداردِ برند انویدیا می‌باشند.

کارت گرافیک RTX

RTX  مخفف Ray Tracing Texel eXtreme است و با GPU های Nvidia Volta- ،Turing-  و Ampere عملکرد عالی ارائه می دهد و به طور خاص از هسته های Tensore(هسته های new RT در معماری Turing و جانشینان بعدی این نسل) در معماریِ خود، برای شتاب ردیابی اشعه استفاده می کند. این سخت‌افزار برای ردیابی اشعه یا همان قابلیت Ray Tracing، قادر به پخش حداکثر 10 گیگابایت در ثانیه می باشد. پس به شما امکان می‌دهد در زمان درست و مانند فیلم، در بازی ها نورپردازی کنید. ردیابی اشعه در زمان واقعی تنها به این دلیل امکان‌پذیر است که کارت‌های گرافیکی RTX عملکرد ردیابی اشعه را تا 6 برابر سریع‌تر ارائه می‌دهند.

تکنولوژی DLSS چیست؟

 کارت‌های گرافیکی RTX اولین کارت های گرافیکی تنسور هستند که قادر به ارائه بیش از 100 ترافلاپس پردازش AI(هوش مصنوعی) برای سرعت بخشیدن به عملکرد بازی با انویدیا DLSS ( DLSS، تکنیکی است که با افزودن واقع‌گرایی بیشتر به یک تصویر دیجیتال و با صاف کردن لبه‌های ناهموار در خطوط منحنی و مورب تصویری واقعی ارائه می دهد.) هستند. بنابراین برای کسانی که به دنبال یک پردازنده گرافیکی گیمینگ می‌باشند که برای بازی‌های نسل آینده مناسب باشد، RTX یک انتخاب عالی می‌باشد.

Ray Tracing چیست و چطور کار می‌کند؟

در دنیای واقعی، اشیا درجات مختلف نوری که دریافت می‌کنند و بازتاب می‌دهند و یا آن را می‌شکنند که تعیین‌کننده این می‌باشد که آن شی چطور در چشم ما دیده می‌شود. رهگیری پرتو اساساً همین پروسه به صورت برعکس است!  رهگیری پرتو بر شبیه‌سازی حرکت نور در دنیای واقعی و رفتار آن هنگام تعامل با مواد و متریال‌های فیزیکی مبتنی است. به بیان دیگر، از قوانین فیزیک پیروی می‌کند. یکی از نقاط ضعف رهگیری پرتو این است که آنقدر کامپیوترها را به چالش می‌کشد که برای گرافیک‌ بازی‌های ویدیویی که به صورت بلادرنگ ( Real- Time) رندر می‌شوند عملاً ناکارآمد به حساب می‌آید.

تفاوت RTX و GTX

اینها تفاوت های اساسی بین دو کارت است. اغلب RTX  قادر است GTX  را در بازی 4K شکست دهد. همچنین با ارائه معماری تورینگ بهبودهای بیشتری را ارائه می دهد و همچنین از Real-Time Ray Tracing و DLSS پشتیبانی می کند.

اگرچه ممکن است این موارد چشمگیر به نظر برسند، اما اگر به تصاویر اهمیت زیادی نمی دهید ، دلیل واقعی برای استفاده از کارت RTX وجود ندارد. از آنجا که مانیتورهای 4K بسیار گران هستند و امکان ردیابی اشعه ممکن است نرخ فریم شما را کاهش دهد، GTX  عملکرد بهتری در برخی بازی ها در مقایسه با RTX  دارد.

1660 و 2030 و 3090 و ... در نام گذاری کارت گرافیک به چه معناست؟

در نام‌گذاری کارت‌های گرافیکی انویدیا، بعد از GTX و یا RTX عددی به عنوان مثال GTX 1660 یا RTX 2080 می‌آید. اما این عدد چهاررقمی چه معنایی می دهد؟

خب در توضیح این عدد چهاررقمی باید بگیم که دو رقم اول اون نشان دهنده نسل معماری هست که در ساخت GPU کارت گرافیک از آن استفاده شده است. اما دو رقم بعد به چه معناست؟(یعنی عدد "60" بعد 16 که در 1660 میاد) دو رقم آخر فقط نشان دهنده میزان پیشرفته بودن کارت می باشد. مثلا کارت گرافیک RTX380 با کارت گرافیک RTX 3090 هردو دارای GPU با یک نوع معماری بکار رفته در ساخت آنها می باشند، اما 3090 مدل پیشرفته تری نسبت به 3080 می باشد. حالا بریم سراغ پسوند های دیگه از انویدیا. مثلا Ti یا Super ! در قسمت بعد این پسوند ها را هم توضیح خواهیم داد. 

کارت های گرافیک دارای پسوند Ti و Super

برخی کارت‌ها دارای حروف اضافه Ti یا Super نیز می‌باشند که فقط به معنای پیشرفته‌تر شدن کارت گرافیک می‌باشد. به عنوان مثال، GTX 1660TI را در نظر بگیرید. می‌توان گفت که کارت‌های دارای پسوند TI، گرافیک سریع‌تری نسبت به موارد بدون این پسوند هستند. به‌طوری که نسخه های Ti دارای هسته های Shader (CUDA) بیشتر و  VRAM بیشتری می‌باشند و سازندگان تمایل دارند GPU های با ارزش بیشتر و عملکرد بهتر را در خط تولید به این دسته از کارت ها اختصاص دهند.

اگر بخواهیم نسخه Ti و Supper یک کارت گرافیک برای مثال، GTX 1660 Super و 1660 Ti را باهم مقایسه کنیم، می‌توان گفت عملکرد GTX 1660 Super تنها کمی کمتر از Ti 1660 و در حدود 2 درصد می‌باشد. این درحالی است که تفاوت قیمت در آنها با این تفاوت ناچیز، قابل توجه می‌باشد.

نام‌گذاری انویدیا نسبت به AMD کمی ساده‌تر می‌باشد. شرکت انویدیا  وقتی سری GTX 1000 را تولید کرد، به جای اینکه از سری 1100 در نام‌گذاری مدل های بعدی استفاده کنند، به سری 2000 جهش کرد.

کارت های گرافیک با پسوند OC

کارت های گرافیکی غیر OC با سرعتی که توسط سازنده GPU تعریف می‌شود کار می‌کنند در حالی که کارت‌های گرافیکی OC با سرعت GPU و معماری بالاتر کار می‌کنند. برخی از کارت‌های گرافیکی اورکلاک شده فقط دارای GPU کلاک بالاتری هستند. اما برخی از آنها نیز ممکن است سرعت حافظه بالاتری داشته باشند. میزان اورکلاک موجود در کارت گرافیک OC بستگی به مدل GPU و خنک کننده ارائه شده به آن دارد. این به این دلیل است که برخی از پردازنده های گرافیکی نسبت به سایرین پتانسیل اورکلاک بالاتری دارند. و حتی کارت‌های گرافیک با GPU یکسان می‌توانند پتانسیل یا قابلیت های مختلف اورکلاک را داشته باشند.

نام‌گذاری کارت گرافیک AMD(ای ام دی): RX و Radeon و XT و ... به چه معنا هستند؟

همانطور که اکثر شما می‌دانید بزرگترین رقیب انویدیا، AMD می‌باشد و AMD نامگذاری کاملاً متفاوتی برای محصولات خود دارد. این می‌تواند برای افرادی که سعی در مقایسه تفاوت بین کارت‌ها یا ارتقاء از یک برند به برند دیگر دارند بسیار گیج کننده باشد. از آنجایی که AMD نمی‌خواهد شبیه رقیب خود باشد، کارت‍های گرافیک Radeon کمی متفاوت از کارت‌های گروه GeForce نام‌گذاری شده‌اند. اما طرح نامگذاری AMD در واقع چندان دور از انویدیا نمی‌باشد!

کارت های گرافیکی Radeon

برند AMD Radeon Software (که در قدیم به نام ATI Catalyst و AMD Catalyst شناخته می شدند) ارائه دهنده پکیج های نرم افزاری برای آنالیز عملکرد سخت افزارها؛ از جمله کارت های گرافیک؛ و درایور ها می باشد. نرم افزارهای AMD Radeon هدفمند در پشتیبانی بلکو های عملیاتی پیاده شده بر پردازنده های گرافیکی و میکرو چیپ های شتاب دهنده APU می باشند.

به زبان ساده، وقتی تو مدل یه کارت گرافیک دیدید نوشته AMD Radeon، منظورش این هست که کارت گرافیک از برند AMD می باشد و برای کنترل عملکرد این کارت گرافیک، می توانید از نرم افزار Radeon بهره ببرید.

کارت های گرافیکی با پیشوند RX

قبلا به طور سنتی، پیشوندهای R3 و R5 برای کارت گرافیک های اولیه و معمولی، R7 برای  کارت های مناسب گیمینگ و R9 برای کارت های پیشرفته استفاده می شد، درواقع, پیروی از این R تعیین می‌کند که کدام بخش بازار را هدف قرار می‌دهد. اما با نام‌گذاری فعلی، همه گرافیک‌ها صرف نظر از بنوع کاربری، RX را به عنوان پیش شماره دارند. به طور  مثال، سری Radeon RX نسبت به R6 سری بالاتری دارد.

GTX بهتره یا RX ؟!

 یکی از نمونه های بارز تفاوت بین این دو برند و نسل، مربوط به مدل های RX 590 و GTX 1660 می باشد که بحث آن در شبکه های اجتماعی داغ هست. احتمالاً بزرگترین تفاوت بین این دو در مصرف برق است، زیرا RX 590 مصرف برق بیشتری نسبت به GTX 1660 دارد. اما شکاف عملکردی بین این دو سخت افزار وجود دارد. GeForce GTX 1660 در بنچمارک های متعدد در سایت های مختلف سخت افزاری PC، به مراتب از Radeon RX 590 بهتر عمل می کند.

کارت های گرافیکی با پسوند X / XT

‌این پسوند برای سریع‌ترین نسخه‌های همان ردیف یا تجدید‌نظر استفاده می‌شود. پسوند XT بیان‌گر مدل‌های تاپ با عملکرد بهتر و سرعت کلاک بالاتر هستند.

جمع‌بندی

اکنون می‌دانید که فقط با مشاهده نام کارت گرافیک AMD یا انویدیا می‌توانید اطلاعات مفیدی در مورد آن، مانند نسل یا نوع کاربری که به آن تعلق دارند، به دست آورید. دانش اولیه از طرح‌های نام‌گذاری هر دو شرکت هنگام انتخاب کارت گرافیک برای خرید، به ویژه هنگامی که قصد ارتقای سیستم خود را دارید، بسیار مفید می‌باشد. به خاطر داشته باشید که برخی از نسل‌های پایین کارت‌ها بسته به اینکه در کدام سری قرار دارند، از کارت‌های نسل بالاتر بهتر عمل خواهند کرد!

منبع مطالعاتی